در این مطلب فشار خون : علائم ، پیشگیری و درمان فشار خون اماده شده است
فشار خون بالا بیماری‌ای است که امروزه به دلیل سبک زندگی کم‌تحرک و رژیم‌های غذایی نامناسب به شدت در جوامع مختلف رواج پیدا کرده است. همه‌ی ما معمولا در خانواده‌هایمان با این بیماری از نزدیک برخورد داشته‌ایم و می‌دانیم با اینکه بیماری خاموشی به نظر می‌رسد اما بسیار خطرناک است و اگر درست کنترل نشود می‌تواند عوارض جدی در بر داشته باشد. در این مقاله می‌خواهیم شما را با علائم فشار خون بالا آشنا کنیم. با اینکه به احتمال زیاد خیلی از شما این علائم را می‌شناسید اما به دلیل حساسیت و اهمیت موضوع، خالی از لطف نیست اگر بارها و بارها این مطالب تکرار شوند.
نکات برجسته‌ی علائم فشار خون بالا
فشار خون بالا یا پُرفشاری خون، یک بیماری مزمن است که معمولا با چند علامت و گاهی هم بدون هیچ نشانه‌ای بروز می‌کند. این اتفاق زمانی رخ میدهد که فشار خون به صورت ناگهانی بالا می‌رود و وضعیتی به وجود می‌آورد که بیمار باید تحت مراقبت‌های فوری پزشکی قرار بگیرد.
علائمی که معمولا به ندرت دیده می‌شوند شامل سرگیجه، سر درد و خونریزی بینی هستند.
علائم فشار خون بالا عموما محدود هستند و گاهی هیچ نشانه‌ای از این بیماری در فرد دیده نمی‌شود. خیلی از افراد بدون آنکه اطلاعی از آن داشته باشند، سال‌ها دچار این بیماری هستند. در حقیقت، فشار خون بالایی که کنترل نشود، به سرخرگ‌ها آسیب می‌رساند و همچنین عاملی خطرناک برای بروز سکته‌های قلبی، مغزی و بیماری‌های قلبی-عروقی است.
فشار خون بالا معمولا شرایطی حاد و مزمن است. دو دسته‌بندی اصلی در فشار خون بالا وجود دارند: پُرفشاری خون ثانویه و پُرفشاری خون اولیه.
پُرفشاری خون ثانویه به دلیل وجود یک بیماری دیگر اتفاق می‌افتد.
پُرفشاری خون اولیه، فشار خون بالایی است که از بیماری دیگری نشأت نگرفته و به مرور زمان به وجود می‌آید. دلیل عمده در این نوع فشار خون عوامل ارثی هستند.
معمولا تنها راه تشخیص این بیماری، آزمایش خون است.
علائم نادر در پُرفشاری خون
خیلی به ندرت پیش می‌آید افرادی که فشار خون بالا دارند این علائم را داشته باشند:
- سردرد خفیف
سرگیجه‌های ناگهانی
خونریزی مداوم بینی
علائم اورژانسی فشار خون بالا
معمولا علائم زمانی دیده می‌شوند که فشار خون به صورت ناگهانی و به شدت افزایش پیدا می‌کند. به این موقعیت «بحران پُرفشاری خون» گفته می‌شود.
بحران پُرفشاری خون که معمولا به دلیل پُرفشاری خون ثانویه رخ میدهد، زمانی اتفاق می‌افتد که فشار خون سیستولی (عدد اول) ۱۸۰ به بالا و دیاستولی (عدد دوم) ۱۱۰ به بالا باشد. اگر خودتان فشار خون‌تان را اندازه گرفته‌اید و این اعداد را بر روی فشار‌سنج دیده‌اید، ابتدا چند دقیقه صبر کنید و بعد دوباره فشارتان را اندازه بگیرید تا مطمئن شوید که عدد مشاهده شده‌ی اول درست بوده است. بعد از اینکه چند دقیقه صبر کردید، اگر عدد مشاهده شده‌ی دوم فشار خون‌تان، هنوز هم بیشتر از ۱۸۰ است، منتظر کاهش فشار خون‌تان نباشید و در اسرع وقت خودتان را به مرکز اورژانس برسانید. دیگر علائم بحران پُرفشاری خون شامل موارد زیر هستند:
- سردرد شدید
اضطراب شدید
تنگی نفس
خونریزی بینی
به این حالت فوریت پُرفشاری خون گفته می‌شود و می‌تواند باعث بروز عوارض جدی از جمله تجمع مایعات در ریه‌ها، تورم مغزی، پارگی سرخرگ اصلی قلب، سکته مغزی و در زنان باردار بروز تشنج شود.
پرفشاری خون در دوران بارداری
در بعضی موارد، فشار خون بالا در دوران بارداری رخ میدهد که می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد، از جمله:
- اضافه وزن
کم‌تحرکی
استعمال سیگار و مصرف الکل
سابقه خانوادگی در مشکلات کلیوی و فشار خون بالا
لقاح مصنوعی (IVF) و دیگر عواملی که بر باردار شدن تأثیر داشتند
داشتن بیشتر از ۴۰ سال در زمان بارداری
بارداری دوقلو یا بیشتر
بارداری دفعه اول
اگر فشار خون بالا بعد از هفته بیستم بارداری ادامه داشته باشد، ممکن است مشکلاتی مانند پری-کلامپسیا به وجود بیاید. پری-کلامپسیا باعث بروز آسیب‌هایی به اندام‌ها و مغز می‌شود و می‌تواند منجر به تشنج‌های خطرناک و حتی مرگ شود.
علائم این پُرفشاری خون، دیده شدن پروتئین در نمونه‌ی ادرار، سردردهای مداوم و تورم بیش از حد دست‌ها و پاها است. فشار خون بالا در دوران بارداری باعث تولد نوزاد نارس، مرگ نوزاد و یا زایمان سزارین می‌شود.
در بسیاری از موارد بعد از تولد نوزاد، فشار خون به حالت عادی برمی‌گردد.
پیچیدگی‌ها و خطرات فشار خون بالا
فشار خون اگر مداوا نشود، در طول زمان باعث بروز بیماری قلبی مانند سکته و نارسایی‌های قلبی خواهد شد و حتی ممکن است به سکته‌ی مغزی هم منجر شود.
مشکلات دیگری که ممکن است بروز کنند شامل:
- از دست دادن بینایی
نارسایی کلیوی
اختلال در نعوظ
تجمع مایعات در ریه‌ها
از دست دادن حافظه
درمان فشار خون بالا
درمان‌های متنوعی برای فشار خون بالا وجود دارند، از تغییرات در سبک زندگی گرفته تا کاهش وزن و درمان‌های دارویی. پزشکان معمولا بسته به اینکه دچار فشار خون بالا یا پُرفشاری خون هستید، برای درمان شما برنامه‌ریزی می‌کنند.
تغییرات در رژیم غذایی
تغذیه‌ی سالم یکی از مؤثرترین راه‌ها برای کاهش فشار خون است. توصیه می‌شود غذاهایی که حاوی مقادیر کمتری نمک و سدیم هستند و پتاسیم بیشتری دارند مصرف شوند.
رژیم غذایی «روشی برای توقف فشار خون» که به اختصار DASH نامیده می‌شود، یک برنامه‌ی غذایی برای پایین نگه داشتن فشار خون است که پزشکان تجویز کرده‌اند. تمرکز این رژیم غذایی بر غذاهایی مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات سبوس‌داری است که دارای میزان سدیم و کلسترول پایینی هستند. غذاهای زیر برخی از این مواد غذایی مفید برای سلامت قلب هستند:
- سیب، موز و پرتقال
کلم بروکلی و هویج
حبوبات
ماهی‌های سرشار از اُمگا۳ و روغن‌های مفید
و خوراکی‌هایی که باید از آن‌ها دوری شود، شامل:
- غذاها و نوشیدنی‌هایی که قند بالا دارند
گوشت قرمز
روغن نارگیل
همچنین توصیه می‌شود از مصرف نوشیدنی‌های الکلی خودداری شود.
ورزش
یکی دیگر از تغییرات مهم سبک زندگی برای مدیریت فشار خون بالا، تحرک و ورزش است. انجام ورزش‌های هوازی (ایروبیک) چند بار در هفته برای داشتن قلبی سالم، بسیار مفید است چون باعث بهبود جریان خون می‌شود.
با تغذیه‌ی سالم و ورزش منظم، می‌توان به کاهش وزن نیز کمک کرد. مدیریت وزن باعث کاهش کلسترول و فشار خون می‌شود و در نتیجه خطراتی که ممکن است در صورت اضافه وزن رخ دهد نیز کاهش پیدا می‌کنند.
یکی دیگر از راه‌های پایین آوردن فشار خون، جلوگیری و از بین بردن استرس است. استرس باعث افزایش فشار خون می‌شود. برای این کار میتوانید روش‌های مختلفی در پایین آوردن استرس مانند ورزش، متمرکز کردن ذهن (مدیتیشن) و موسیقی را امتحان کنید.
درمان دارویی
اگر تغییر در سبک زندگی بی‌فایده بود، داروهای مختلفی وجود دارند که می‌توان برای درمان فشار خون بالا از آن‌ها استفاده کرد. در اکثر موارد بیش از دو دارو مورد نیاز است.
داروهای مُدر، سدیم اضافی را از بدن خارج می‌کنند. این داروها معمولا به همراه قرص‌های دیگر استفاده می‌شوند.
مسدود کنندههای گیرنده‌ی آدرنریک بتا، ضربان قلب را کُند می‌کنند که باعث کاهش جریان خون در شریان‌ها می‌شود.
بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین، از تنگ شدن شریان‌ها جلوگیری می‌کنند.
مسدود‌کننده‌های آلفا، اجازه نمی‌دهند عصب‌ها، شریان‌ها را تنگ کنند و در نتیجه، خون می‌تواند آزادانه جریان داشته باشد.
مسدود کنندههای آلفا به علاوه‌ی بتا، کارکرد مشابهی دارند به علاوه‌ی اینکه ضربان قلب را نیز کُند می‌کنند.
بازدارنده‌های مرکزی آدرنالین، باعث کاهش فرستادن سیگنال‌های عصبی توسط مغز می‌شود. (این کار از تنگ‌تر شدن شریان رگ‌ها جلوگیری می‌کند.)
چه زمانی برای فشار خون باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر بعد از درمان‌هایی که در بالا ذکر شد هنوز هم فشار خون‌تان تغییری نکرد، حتما به پزشک مراجعه کنید. پایین نیامدن فشار خون نشان دهنده‌ی دلیل دیگری برای افزایش فشار خون شما است.
اگر هر کدام از علائم زیر را هم مشاهده کردید فورا به پزشک مراجعه کنید:
- تار شدن دید
خستگی مفرط
حالت تهوع
گیج بودن
نفس‌تنگی
ممکن است موارد بالا، علائم مشکل دیگری یا عوارض منفی داروها باشند. در این حالت، شاید نیاز باشد که داروی دیگری برای شما تجویز شود که عوارض کمتری برای‌تان داشته باشد.
کلام آخر
وقتی متوجه شدید که فشار خون بالا دارید، باید برای همیشه فشار خون‌تان را کنترل و درمان کنید. این احتمال وجود دارد که فشار خون شما به حالت عادی برگردد، ولی خیلی به ندرت این اتفاق رخ میدهد. داروها و تغییراتی که در سبک زندگی به وجود می‌آورید باید ادامه‌دار باشند تا بتوانید همیشه فشار خون‌تان را ثابت نگه دارید. این روش‌های درمانی همچنین خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته مغزی را نیز کاهش می‌دهند.
شما میتوانید با مراقبت و کنترل دائمی، زندگی سالمی داشته باشید.
منبع: چطور
